De politiek heeft het roer overgenomen van de sociale partners. Ondanks de vele gevoeligheden is het kabinet het eens geworden
Ja, er komt een participatietop van werkgevers, vakbeweging, regering en gemeenten. Ja, dan worden akkoorden gesloten over het aan het werk helpen van allochtonen en herkeurde WAOÂ’ers. Ja, er wordt gesproken over ontslagrecht.
Maar nee, de top van volgende week woensdag zal geen doorbraak opleveren in dat laatste dossier, het taaiste dat sinds vele jaren op de sociaal-economische agendaÂ’s staat. Het is ook niet nodig om deze maand nog een ja te krijgen, want het kabinet heeft zelf al een voorstel geformuleerd. Voor de werkgevers is dat alleen al voldoende reden om met allerlei cadeautjes naar de top te komen.
De sociale partners zullen volgende week kort praten over het onderwerp. Voor zowel FNV als werkgevers belooft het daarmee een mooie top te worden. Dat verbetert de sfeer tussen de partners, en wie weet worden ze het in het najaar alsnog eens over het ontslagrecht. Zo niet, dan kan het kabinet de plannen alsnog doorzetten.
Dat is het scenario dat minister Donner voor ogen heeft voor de participatietop. Maar de CDA-bewindsman is vooral in zijn nopjes omdat hij in het kabinet met vicepremier Wouter Bos van de PvdA en André Rouvoet van de ChristenUnie een voorstel voor het ontslagrecht heeft uitgewerkt.
Het ontslagrecht was tot nog toe het grote conflictpunt in de nieuwe coalitie. Het CDA zette van meet af aan in op een forse versoepeling, maar PvdA en ChristenUnie verzetten zich hevig. Vooral tussen CDA en PvdA vertegenwoordigde dit onderwerp veel oud zeer.
De befaamde oneliner van Balkenende tegen Bos in de verkiezingscampagne: ‘U draait en bent oneerlijk’, ging over de ontslagbescherming. Balkenende kwam met deze uithaal toen Bos hem aanviel op de versobering van de ontslagvergoeding die het CDA in het verkiezingsprogramma had staan.
Balkenende verweet Bos dat de sociaal-democraten niet standvastig waren. De PvdA had eerst ook ideeën om de ontslagvergoeding afhankelijk te maken van investeringen in scholing (in het rapport van de commissie-Noten). Dit oude zeer uit de campagne lijkt nu verleden tijd.
Minister Donner ruimde eind vorige week het laatste obstakel voor de PvdA op om in te stemmen met het voorstel voor het ontslagrecht. De sociaal-democraten wilden per se niet dat de leeftijdsfactor bij de bepaling van de ontslagvergoeding zou sneuvelen. Werknemers boven de vijftig krijgen nu een tweemaal zo hoge vergoeding. En voor werknemers tussen de 40 en 50 jaar geldt anderhalf maal het maandsalaris in plaats van een maand per dienstjaar.
De sociaal-democraten denken de wijziging nu toch te kunnen uitleggen aan de achterban. Ten eerste krijgen werknemers die tot nog toe via het CWI werden ontslagen nu ook een vergoeding mee. Dat waren er in 2005 bijna 75.000. En flexwerkers krijgen na vier tijdelijke contracten ook een bedrag. Ten tweede wijst de PvdA erop dat het voorstel voor een maximum een eind maakt aan ‘excessieve gouden handdrukken’.
SP-kamerlid Paul Ulenbelt is niet onder de indruk. ‘Dit betekent dat middelgrote en kleine bedrijven straks ook moeten betalen. Ook wij willen de gouden handrukken voor de top beperken. Maar met dit voorstel nemen ze en passant nogal wat gewone werknemers mee’, zegt Ulenbelt. Volgens de SP’er zullen doorsnee medewerkers er de dupe van worden. ‘Aan dat maximumbedrag van € 75.000 zit je zo als je al wat langer in dienst bent’, zegt de SP’er.
PvdA-kamerlid Ton Heerts daagt Ulenbelt uit om aan te geven om welke functies het dan gaat. Volgens hem raakt het Jan Modaal (met een jaarsalaris van €30.000) niet. ‘En ik zit hier niet om de grootverdieners te beschermen’, betoogt Heerts. Hij ziet in het voorstel om scholingsgeld in mindering te brengen op ontslagvergoedingen ook goede kansen voor de vakbonden om een grotere rol te spelen bij het personeelsbeleid. ‘Het biedt veel kansen voor de vakbonden om mee te praten over humanresourcestrajecten bij bedrijven: over het inzetten van geld voor omen herscholing van werknemers, en zo te praten over het traject van werk naar werk’, zegt de oud-FNVbestuurder opgetogen.
