Vakbonden hebben een formele en zeer belangrijke positie bij fusies en reorganisaties, voornamelijk op grond van de Wet melding collectief ontslag (WMCO). In de praktijk heeft zich een taakverdeling ontwikkeld tussen de vakbond en ondernemingsraad. De vakbond speelt vaak een rol op het gebied van het strategisch beleid en het onderhandelen over het sociaal plan. De ondernemingsraad buigt zich over het hoe en waarom van de plannen van de werkgever, kijkt naar de interne gevolgen voor werk en werkinhoud en de risico’s van de financiering. De vakbonden onderhandelen met de werkgever over het sociaal plan, de spelregels bij herplaatsing en de condities waaronder mensen eventueel ontslagen kunnen worden. De vraag die zich voordoet is of de ondernemingsraad over voldoende deskundigheid en tijd beschikt om deze rol goed te kunnen vervullen.
Vakbonden en ondernemingsraden stemmen de bevoegdheden steeds vaker op elkaar af. Zo is de ondernemingsraad een belangrijke informatiebron voor de vakbondsbestuurders, die kan aangeven waarop in het bijzonder gelet zal moeten worden.
